Εποπτεία-Φύλαξη

Σύμφωνα με τον Ν. 2742/07-10-1999 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 207/07-10-1999) άρθρο 15, παρ. δ΄, που γίνεται αναφορά στις αρμοδιότητες που υπάγονται στους φορείς διαχείρισης, σε ότι αφορά την φύλαξη της προστατευόμενης περιοχής ο ρόλος του Φορέα Διαχείρισης συνοψίζεται στα ακόλουθα:

« … επικουρία των αρμόδιων διοικητικών και δικαστικών αρχών στον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των περιβαλλοντικών και πολεοδομικών όρων που ισχύουν ή επιβάλλονται αντιστοίχως για έργα ή δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στις περιοχές ευθύνης τους. Για το σκοπό αυτόν, οι φορείς διαχείρισης εισηγούνται ή αναφέρουν προς τις αρμόδιες αρχές τις πράξεις ή παραλείψεις εκείνες που συνιστούν παράβαση των όρων και περιορισμών που καθορίζονται με τα προεδρικά διατάγματα των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986 για τις περιοχές ευθύνης τους. Για τον ίδιο σκοπό, οι Φορείς Διαχείρισης θέτουν στη διάθεση των αρμοδίων αρχών τα αναγκαία μέσα και προσωπικό που απαιτούνται για την εκτέλεση αποφάσεων με τις οποίες επιβάλλονται κυρώσεις ή άλλα μέτρα προστασίας της περιοχής».

Οι δράσεις των ειδικών δασικής προστασίας κινούνται σε τρείς άξονες:

α) Φύλαξη-Εποπτεία

β) Ευαισθητοποίηση κοινού

γ) Καταγραφή δεδομένων

Αναλυτικά:

α) Φύλαξη-Εποπτεία

Οι ενέργειες μπορεί να είναι επείγουσες ή μη και πραγματοποιούνται με την κείμενη νομοθεσία και τις ισχύουσες απαγορευτικές διατάξεις (θήρας, υλοτομίας δασικών προϊόντων, βοσκής κ.α.). Κάποιες από αυτές αφορούν, την:

1. Προστασία από πυρκαγιά
2. Παράνομη θήρα
3. Παράνομη αλιεία ορεινών υδάτων
4. Παράνομη βοσκή
5. Απόληψη υλικών – Αμμοληψία – Ρίψη σκουπιδιών και μπαζών
6. Παράνομη υλοτομία / κλαδονομή και μεταφορά δασικών προϊόντων
7. Παράνομη συλλογή αγρίων ειδών χλωρίδας και πανίδας
8. Παράνομη εκχέρσωση / κατάληψη δημόσιων δασών και εν γένει δασικών εκτάσεων
9. Παράνομη ανέγερση κτισμάτων και παντός είδους κατασκευών
10. Παρατήρηση ασθενειών και προσβολών δασών

β) Ευαισθητοποίηση κοινού

Το προσωπικό του Φορέα ενημερώνει τον κάθε ενδιαφερόμενο για θέματα που αφορούν το περιβάλλον και τις επιτρεπόμενες χρήσεις, δραστηριότητες και περιορισμούς προστασίας και διαχείρισης που ισχύουν ανά ζώνη. Παράλληλα διανείμουν ενημερωτικό υλικό στους επισκέπτες και τους υπενθυμίζουν την σπουδαιότητα του οικοσυστήματος στο οποίο βρίσκονται.

γ) Καταγραφή δεδομένων

Σε κάθε όχημα περιπολίας του Φ.Δ. τηρείται και ενημερώνεται καθημερινά το «Βιβλίο Συμβάντων & Παρατηρήσεων». Μέσω αυτών καταγράφονται και συγκεντρώνονται όλα τα γεγονότα σχετικά με παράνομες δραστηριότητες που διαπιστώθηκαν στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου.

Η φύλαξη του Εθνικού Πάρκου Χελμού Βουραϊκού πραγματοποιείται από τους πέντε (5) κατόχους διπλώματος ειδικότητας «Ειδικού Δασικής Προστασίας» Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) που ανήκουν στο προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης, οι οποίοι ακολουθούν συγκεκριμένο πρόγραμμα φύλαξης με σκοπό την παρατήρηση, τον εντοπισμό και την αναφορά στην προϊστάμενη αρχή των παραβάσεων της δασικής νομοθεσίας στην περιοχή αρμοδιότητας τους.

Τηρείται και ενημερώνεται καθημερινά το «Βιβλίο Συμβάντων & Παρατηρήσεων» με το οποίο είναι εφοδιασμένα τα οχήματα περιπολίας του Φ.Δ. και σύμφωνα με το οποίο γίνεται όταν απαιτείται και η σχετική αλληλογραφία με τις αρμόδιες υπηρεσίες για τυχόν παραβάσεις ή παρατηρήσεις.

Για την εποπτεία και φύλαξη του Εθνικού Πάρκου Χελμού – Βουραϊκού ο Φορέας Διαχείρισης διαθέτει μέχρι στιγμής:

• Δύο αγροτικά οχήματα 4×4 (διπλοκάμπινα), εφοδιασμένα με έγχρωμες συσκευές GPS και σύστημα πυρόσβεσης με δεξαμενές νερού και βενζινοκίνητες αντλίες κατά τους θερινούς μήνες.
• Τρία οχήματα τζιπ 4×4.
• Ασύρματο σύστημα επικοινωνίας Κέντρου-Ειδικών Δασικών Προστασίας, το οποίο αποτελείται από έναν αναμεταδότη – σταθμό βάσεως, φορητές μονάδες επικοινωνίας και πομποδέκτες για την επικοινωνία Κέντρου-Ειδικών Δασικών Προστασίας.
• Ατομικό εξοπλισμό φυλάκων (σκηνές χειμερινής διαβίωσης, υπνόσακοι, υποστρώματα, σακίδια, είδη ρουχισμού), πλήρες σετ εργαλείων (φτυάρια, πολυεργαλεία) και λοιπό γενικό εξοπλισμό φυλάκων (κιάλια, φακός, θερμό, φαρμακείο, πυξίδες, κ.λπ.).

α. Εβδομαδιαίο πρόγραμμα φύλαξης

Πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου πραγματοποιείται προγραμματισμένη συνάντηση με τις λοιπές αρμόδιες Υπηρεσίες της περιοχής του Εθνικού Πάρκου (Πυροσβεστική Υπηρεσία, Δασαρχείο, Αστυνομία, Πολιτική Προστασία Δήμου) και αποφασίζεται από κοινού το επιχειρησιακό πρόγραμμα, τόσο για την πρόληψη, όσο και την καταστολή πιθανών συμβάντων. Δεδομένου των αυξημένων αναγκών φύλαξης κατά την διάρκεια των θερινών μηνών, οι ώρες και οι μέρες εργασίας διαφέρουν και προσαρμόζονται ανάλογα με την εποχή.

β. Περιπολίες

Στην αρχή κάθε εβδομάδας γίνεται ανάρτηση του προγράμματος αυτής και ενημερώνεται το προσωπικό φύλαξης. Στο πρόγραμμα αναφέρεται το πλήρωμα, ο προορισμός και το ωράριο ανά όχημα.

Οι φύλακες κινούνται σε τμήματα της προστατευόμενης περιοχής κάνοντας συνεχείς ακαθόριστες στάσεις σε διάφορα σημεία, που πιθανόν έχει παρατηρηθεί ή πιθανολογείται ότι πρόκειται να εκδηλωθεί παράνομη δραστηριότητα. Πλέον της κίνησης τους με το όχημα οι Ειδικοί Δασικής Προστασίας πραγματοποιούν και πεζές περιπολίες, κυρίως σε δασικά τμήματα που δεν είναι δυνατή η προσέγγιση με το όχημα. Καθ’ όλη την διάρκεια της περιπολίας πραγματοποιείται ασύρματη επικοινωνία με το κέντρο και ανά τακτά χρονικά διαστήματα αναφέρονται από το προσωπικό φύλαξης η θέση τους, μέσω και των συντεταγμένων από το GPS του οχήματος. Οι θέσεις και οι συντεταγμένες καταγράφονται ανά ώρα και τηρούνται σε αρχείο από το προσωπικό του Φ.Δ. που εκτελεί υπηρεσία κέντρου.