Έκταση
23268,61ha
Προστασία
Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) (Site of Community Importance – SCI)
Περιγραφή
Η περιοχή GR2530001βρίσκεται στη Βορειοδυτική Πελοπόννησο και περιλαμβάνει τον ορεινό όγκο της Κυλλήνης (Ζήρεια).
Η Κυλλήνη αποτελεί μία μικρή οροσειρά ημικυκλικού σχήματος με την ψηλότερη κορυφή στα 2376μ. Χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου της περιοχής αποτελούν η κοιλάδα της Φλαμπουρίτσας που διασχίζεται από τον Ποταμό Σύθα και απλώνεται ανάμεσα στη Μικρή και Μεγάλη Ζήρεια, η Λίμνη Δασίου και το οροπέδιο Φενεού. Στα δασικά υψόμετρα του όρους καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις τα δάση κεφαλληνιακής ελάτης και ακολουθούν δάση μαύρης πεύκης. Κατά μήκος των ρεματιών εμφανίζεται παρόχθια βλάστηση με δάση ανατολικής πλατάνου. Στα μεσαία υψόμετρα εμφανίζονται υπολειμματικά δάση χνοώδους δρυός. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί περισσότερα από 1015 φυτικά taxa στα οποία περιλαμβάνονται περισσότερα από 133 ελληνικά ενδημικά, εκ των οποίων 35 είναι ενδημικά της Πελοποννήσου και 4 τοπικά ενδημικά.
Τύποι Οικοτόπων
Οι τύποι οικοτόπων της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ που απαντώνται στην περιοχή είναι οι εξής:
- 3290: Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo – Agrostidion
- 4090: Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους
- 5210: Δενδρώδη mattorals με Juniperus spp.
- 6230: Χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus, ποικίλων ειδών, σε πυριτικά υποστρώματα των ορεινών ζωνών (και των ημιορεινών ζωνών της ηπειρωτικής Ευρώπης)
- 8140: Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου
- 8210: Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση
- 91Μ0: Δάση δρυός με Quercus cerris και Quercus petraea
- 92C0: Δάση Platanus orientalis και Liquidambar orientalis (Platanion orientalis)
- 9340: Δάση με Quercus ilex και Quercus rotundifolia
- 9530: *(Υπό-) μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα
- 9540: Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά είδη πεύκων της Μεσογείου
- 9560: Ενδημικά Δάση με αρκεύθους (Jumiperus ssp.)
Σημαντικά Είδη Χλωρίδας
Από τα είδη του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ καταγράφηκε το είδος Globularia stygia, αλλά από τα «άλλα σημαντικά είδη» καταγράφηκαν τα εξής: Abies borisii-regis, Abies cephalonica, Acantholimon echinus subsp. echinus, Acer heldreichii, Achillea umbellata, Adonis cyllenea, Alkanna methanaea, Amelanchier chelmea, Anthemis cretica subsp. cretica, Anthyllis vulneraria subsp. bulgarica, Arabis subflava, Arenaria filicaulis subsp. graeca, Asperula arcadiensis, Asperulaboissieri, Asperula lutea, Aster alpinus, Astragalus drupaceus, Aurinia moreana, Beta nana, Biarum spruneri, Campanula radicosa, Campanula topaliana subsp. cordifolia, Centaurea amplifolia, Centaurea raphanina subsp. mixta, Cerastium candidissimum, Chaerophyllum heldreichii, Cirsium hypopsilum, Convolvulus libanoticus, Crataegus pycnoloba, Crosus biflorus subsp. melantherus, Dianthus androsaceus, Dianthus biflorus, Dianthus mercurii, Draba lacaitae, Ebenus sibthorpii, Erodium chrysanthum, Erysimum cephalonicum, Erysimum pectinatum, Festuca jeanpertii subsp. achaica, Fritillaria graeca, Galium cyllenium, Galium peloponnesiacum, Helianthemum hymettium, Laserpitium pseudomeum, Lilium chalcedonicum, Lisimachia serpyllifolia, Minuartia confusa, Minuartia juniperina, Minuartia pichleri, Minuartia stellata, Minuartia verna, Onobrychis ebenoides, Ornithogalum atticum, Ornithogalum collinum, Paronychia albanica subsp. graeca, Petrorhagia phthiotica, Poa thessala, Ranunculus subhomophyllus, Rhamnus sibthorpianus, Rindera graeca, Saxifraga sibthorpii, Scorzonera crocifolia, Sideritis clandestina sussp. Peloponnesiaca, Silene auriculata, Silene radicosa subsp. radicosa, Solenanthus stamineus, Teucrium aroanium, Thamnosciadium junceum, Thlaspi graecum, Thlaspi graecum, Thymus leucothrichus, Trifolium parnassi, Trinia frigida, Valeriana oleanaea, Verbascum cylleneum, Verbascum daenzeri, Veronica thymifolia, Viola chelmea, Viola graeca, Viola mercurii κ.α.
Περιγραφή επιλεγμένων σημαντικών φυτικών taxa:
- Adonis cyllenea, Οικογένεια: Ranunculaceae:
Ο Άδωνις της Κυλλήνης συλλέχτηκε για πρώτη φορά το 1848 από τον Theodor von Heldreich στο όρος Κυλλήνη (Ζήρεια). Για πολλά χρόνια θεωρήθηκε εξαφανισμένος, αλλά ξαναβρέθηκε μετά το 1986 και μάλιστα σε αρκετά βουνά της Βόρειας Πελοποννήσου. Θεωρείται ενδημικό των βουνών της B. Πελοποννήσου (Ζήρεια, Ολίγυρτος, Τραχύ, Σαϊτάς). Είναι πολυετής πόα, ύψους 25-60(80) εκατοστά με βραχύ διακλαδισμένο ρίζωμα. Διαθέτει κίτρινα άνθη, με 8-15 πέταλα αποστρογγυλωμένα ή ελφρώς οδοντωτά στην απόληξή τους. Φύεται μαζί με άλλα σημαντικά είδη, όπως την Biebersteinia orphanidis. Παρά την περιεκτικότητα σε δηλητηριώδη φυτοχημικά συστατικά, βόσκεται εκτεταμένα από οικόσιτα ζώα, κυρίως αίγες. Περιλαμβάνεται και στα δύο Βιβλία Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (1995 & 2009). Φύεται σε δολίνες και ήπιες πλαγιές.
- Biebersteinia orphanidis, Οικογένεια: Biebersteiniaceae:
Η Biebersteinia orphanidis περιγράφτηκε το 1854 από την Κυλλήνη (Ζήρεια). Εμφανίζεται στους ορεινούς όγκους Κυλλήνη, Ολίγυρτο, Σαϊτά, Τραχύ. Εμφανίζεται επίσης στην οροσειρά του Ταύρου και την Κ. Τουρκία. Θεωρείτο εξαφανισθέν είδος από την Ελλάδα και την Ευρώπη, έως την επανανακάλυψή της το 1994 στο όρος Σαϊτάς. Πρόκειται για πολυετή πόα με ρίζωμα παχύ και ξυλώδες. Φύεται μαζί με άλλα σημαντικά είδη, όπως τον Adonis cyllenea. Απειλές αποτελούν η περιορισμένη εμφάνιση, η βόσκηση από αιγοπρόβοτα και η συλλογή από κτηνοτρόφους που θεωρούν το φυτό ως τονωτικό και θεραπευτικό για τα ζώα. Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009).
- Rhaponticoides amplifolia (Συνώνυμο: Centaurea amplifolia), Οικογένεια: Astraceae
Αποκλειστικό ενδημικό της Ζήρειας. Φύεται σε ρεματιές και ξέφωτα δασών.
- Taraxacum cylleneum, Οικογένεια: Astraceae
Αποκλειστικό ενδημικό της Ζήρειας. Φύεται σε πετρώδεις πλαγιές, ρεματιές, δολίνες δασών, ξέφωτα δασών.
- Verbascum cylleneum, Οικογένεια: Scrophulariaceae
Ενδημικό είδος της Ζήρειας (Κυλλήνη) στο νομό Κορινθίας. Είναι πολυετές φυτό με βλαστούς 10-25 εκ που φέρουν βραχείες αδενώδεις τρίχες σε όλα τα τμήματά τους. Φύλλα βάσης ωοειδή-επιμήκη, ακανόνιστα και τραχέως πριονωτά ή οδοντωτά. Φύεται σε διαβρωμένα βραχώδη εδάφη, σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, σε υψόμετρα 1900-2370 μ. της Μεγάλης Ζήρειας. Ανθίζει Ιούνιο – Αύγουστο.
- Veronica contandriopouli, Οικογένεια: Veronicaceae
Γνωστό σε παγκόσμια κλίμακα, μόνο από τη Ζήρεια. Φύεται σε ασβεστολιθικούς βράχους και υγρές τοποθεσίες.
Γεωλογία
Στον ορεινό όγκο της Κυλλήνης ή Ζήρειας έχουμε εμφανίσεις πετρωμάτων της ενότητας Ωλονού – Πίνδου και της ενότητας Γαβρόβου – Τριπόλεως, καθώς και την μεταμορφωμένη σειρά της Ζαρούχλας (ενότητα Φυλλιτών – Χαλαζιτών) και των εκρηξιγενών πετρωμάτων στο δυτικό και νότιο τμήμα του με απροσδιόριστη ηλικία. Ο σχηματισμός της Γκούρας αποτελείται από εναλλαγές γαλαζόμαυρων ασβεστόλιθων και σκοτεινών ασβεστόλιθων. Τα εκρηξιγενή πετρώματα κυρίως στο νότιο τμήμα είναι πρασινίτες, οι οποίοι εναλλάσσονται με μαύρους σχιστόλιθους. Μεγάλη έκταση προς το κέντρο του ορεινού όγκου καλύπτουν οι πλακώδεις ασβεστόλιθοι της ενότητας Ωλονού Πίνδου ερυθρού ή λευκού χρώματος (Κονιάσιο Μαιστρίχτιο). Βόρεια και ανατολικά υπάρχουν κροκαλοπαγή (Πλειόκαινο). Αξιοσημείωτη είναι η εμφάνιση ογκόλιθων από 1 χιλ. μέχρι 100 μέτρα που προέρχονται από πετρώματα των δύο ζωνών, καθώς και από τα εκρηξιγενή. Η ενότητα της Τρίπολης χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση μαύρων ή τεφρών ασβεστόλιθων (Κενομάνιο) και ασβεστόλιθων – δολομιτών (Α. Τριαδικό- Κ. Κρητιδικό).
